Đề bài: Hòa giải xung đột trong vấn đề đầu độc rừng
thông ở xã Tân Thanh, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng
1.
1. Giới thiệu đối tượng
Rừng
thông thuộc tiểu khu 292, thôn 10 xã Tân Thanh là một trong những rừng thông lớn
nhất tại tỉnh Lâm Đồng. Khu vực rừng thông được trồng cách đây 20 năm với khoảng
3.400 cây và những cây thông lớn có đường kính gốc từ 25cm – 40cm mọc san sát
nhau, đều tăm tắp, cao vút nổi bật lên giữa bao quanh là nương rẫy trồng cà phê,
hoa màu trong khu vực.
Tiểu
khu 292 có gần 60 ha rừng thông còn trụ lại được. Các diện tích rừng thông tự
nhiên khác xung quanh đó đã bị lấn chiếm để làm nương rẫy từ nhiều năm nay, mà
chính quyền địa phương không kiểm soát được.
Hiện
nay, cả một cánh rừng thông khô héo và xơ xác, nhiều cây thông cành lá chuyển
sang màu đỏ và bắt đầu khô rụng, không thể cứu chữa. Số lượng cây thông bị chết
trong khu vực lên tới 3.000 - 4.000 cây san sát nhau. Mỗi gốc cây đều có các vết
bị dao rựa đi rừng bạt đi phần vỏ, có 1 lỗ khoan to bằng đầu đũa, khoan sâu vào
thân cây khoảng 15 - 20 cm, đang sùi nhựa trắng đục.
Do
vậy, việc “Nghiên cứu sự xung đột trong vụ
việc đầu độc rừng thông và đề xuất biệp pháp hòa giải ở xã Tân Thanh, huyện Lâm
Hà, tỉnh Lâm đồng” là rất cần thiết.
2.
Vị
trí nghiên cứu
Khu
rừng thông cách tỉnh lộ 725 khoảng 700m, địa hình tương đối bằng phẳng, xung
quanh chỉ có vài hộ dân sinh sống.
3. Vấn đề xung đột có liên quan
Xung đột tranh chấp đất rừng giữa Công ty CP
tập đoàn Tân Mai cùng với người dân trên địa bàn xã Tân Thanh. Một số người dân
đã đầu độc rừng bằng cách khoan lỗ trên thân cây rồi đổ hóa chất diệt cỏ hiệu
Comfore để đầu độc.
Sự xung đột này phần lớn đều nguyên do
nguồn lợi, nguồn mưu sinh của người dân với việc bảo vệ rừng của các nhà Quản
lý.
4. Xác định chủ thể của xung đột
Bên A:
Người bảo tồn, cơ quan quản lý:
- Công ty CP tập đoàn Tân Mai (Ban quản lý rừng
nguyên liệu giấy Lâm Hà thuộc Xí nghiệp nguyên liệu giấy Lâm Đồng): đơn vị này được giao trách nhiệm trồng, chăm sóc,
quản lý bảo vệ.
- Hạt kiểm lâm
- UBND huyện Lâm Hà
- UBND xã Tân Thanh
Bên B: Đối tượng
“xã hội” đầu độc rừng: Một bộ phận người dân xã Tân Thanh, huyện Lâm Hà,
tỉnh Lâm Đồng
5. Nguyên nhân dẫn đến xung đột
Xung đột nhận thức (sự hiểu biết khác biệt dẫn đến hành động phá hoại MT): Sự kém hiểu
biết của một bộ phân người dân về việc bảo vệ rừng dẫn đến các hành vi đầu độc
rừng.
- Xung
đột lợi ích (tranh chấp lợi thế sử dụng):
lấn chiếm đất rừng làm đất canh tác, chiếm đất sản xuất và sang nhượng.
6. Phương pháp hòa giải:
-
Các bên liên quan:
· Công
ty CP tập đoàn Tân Mai (trụ sở chính tại TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai; văn phòng
tại huyện Lâm Hà)
· Người
dân xã Tân Thanh, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng
· Hạt
kiểm lâm
· UBND
huyện Lâm Hà
· UBND
xã Tân Thanh
- Diễn
biến xung đột: Xung đột tranh chấp đất rừng giữa
Công ty CP tập đoàn Tân Mai cùng với người dân trên địa bàn xã Tân Thanh. Một số người dân đã đầu
độc rừng bằng cách khoan lỗ trên thân cây rồi đổ hóa chất diệt cỏ hiệu Comfore
để đầu độc. Mục đích là để lấn chiếm đất rừng làm đất canh tác. Hậu quả làm hàng nghìn ha rừng bị khô héo.
- Phương
pháp hòa giải:
· Đối
với người dân:
xung đột này được hòa giải bằng phương pháp nhượng bộ. Khuyến khích người dân trồng lại rừng công ty sẽ thu
mua gỗ đó để làm giấy. Người dân cũng có thể trồng xen canh với cây ngắn ngày
như ngô, sắn, gừng, riềng ... để tạo
sinh kế cho người dân. Nếu không người dân không đồng ý thì sẽ hòa giải bằng
phương pháp cạnh tranh, bên đại diện công ty sẽ dùng biện pháp mạnh nhờ tòa án
hòa giải. Đó là đất rừng thuộc quyền quản lý của nhà nước, công ty thuê của nhà
nước- đại diện chủ sở hữu đất rừng dưới sự quản lý của nhà nước.
· Đối
với những đối tượng trực tiếp tham gia phá rừng:
Công Ty CP tập đoàn Tân Mai có thể kiện lên Viện
KSND tỉnh Lâm Đồng truy tố về tội Hủy hoại tài sản. Tuy nhiên ưu tiên hòa giải bằng phương pháp thỏa hiệp. Nếu
các đối tượng đầu độc rừng chấp nhận đền bù thiệt hại, tổn thất do mình gây ra
thì hai bên sẽ giải quyết theo tình cảm.
7. Nội dung giải quyết xung đột
- Đối
với người dân trong xã: Công ty CP Tập đoàn Tân Mai sẽ phối hợp UBND huyện Lâm
Hà, UBND xã Tân Thanh giải quyết xung đột bằng cách hòa giải môi trường. Công
ty CP tập đoàn Tân Mai cùng với đại diện của người dân kí một bản hợp đồng về
việc thuê người dân trồng rừng dưới sự chứng kiến và chữ kí của các bên liên
quan mà ở đây là UBND xã Tân Thanh. Nếu bên nào vi phạm hợp đồng thì sẽ phải chịu
chế tài pháp luật.
- Đối
với đối tượng trực tiếp tham gia phá rừng, UBND giải quyết xung đột bằng cách
thương lượng, bên phá rừng chấp thuận đền bù tổn thất, thiệt hại cho công ty và
hai bên giải quyết theo tình cảm
8. Đề xuất giải pháp quản lý xung đột
-
Xử lý các hành vi vi phạm pháp luật dựa theo mức độ vi phạm được quy định trong
luật
-
Tuyên truyền nâng cao hiểu biết của người dân về pháp luật
-
Tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân về các lợi ích của rừng và tài
nguyên rừng
-
Tạo sinh kế cho người dân địa phương để phòng tránh xung đột trong tương lai
9. Kiến Nghị Kết Luận
Các giải pháp quản lý rừng và phát triển sinh kế bền
vững
Cụ thể hóa các quy
định pháp luật phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội và văn hóa của người dân
địa phương để họ hiểu rõ chính sách phát triển lâm nghiệp, tôn trọng tập tục
của người dân địa phương; Xây dựng cơ chế chia sẻ lợi ích phù hợp, bao gồm cả
lợi ích từ sản phẩm gỗ; Quy định cụ thể về đơn vị chịu trách nhiệm hỗ trợ điều
tra, thiết kế và cấp phép khai thác cho người dân địa phương; Vai trò, trách
nhiệm của chủ rừng trong hoạt động quản lý bảo vệ. Bên cạnh đó, hỗ trợ, tư vấn
về hoạt động quản lý bảo vệ rừng, các hoạt động sau giao rừng (làm giàu, phục
hồi, tuần tra, khai thác…); Điều tra hiện trạng rừng cộng đồng, xác định tăng
trưởng và trữ lượng có thể khai thác được hàng năm. Đồng thời, xây dựng các
kênh truyền thông qua các hoạt động văn hóa cộng đồng để người dân hiểu và tuân
thủ đúng quy định của Luật Lâm nghiệp; Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về tài
nguyên rừng phân theo địa phương và các chủ rừng, kế hoạch giám sát, theo dõi
diễn biến tài nguyên rừng theo từng năm; Cấp quyền sử dụng đất hợp pháp cho
người dân đối với những hộ có rừng, nương rẫy đã khai hoang từ lâu để hợp thức
hóa thủ tục về đất đai, tránh tình trạng tranh chấp giữa các hộ.
Phát triển các mô hình sinh
kế dựa vào tài nguyên rừng
Quy hoạch diện tích khu vực
rừng quản lý, bảo vệ hoặc rừng gần dân cư quản lý kém hiệu quả, ổn định sinh kế
cho người dân; Hỗ trợ cho vay vốn lãi suất thấp trong thời gian dài để xây dựng
mô hình trồng rừng, chăn nuôi bò và trồng các loài cây ăn quả, cây công nghiệp
đặc sản, đặc trưng của vùng; Nghiên cứu những loài cây, con có giá trị kinh tế
có thể kết hợp canh tác dưới tán rừng hoặc những loại cây ngắn ngày trồng xen
trong giai đoạn vườn rừng chưa khép tán như các loại cây dược liệu… Ngoài ra,
đào tạo và phát triển thêm một số nghề, đặt biệt là các nghề sử dụng được nguồn
nguyên liệu sẵn có tại địa phương như mây, tre, đan lát, các nghề truyền thống
kết hợp du lịch sinh thái như dệt thổ cẩm; Nhân rộng mô hình nhận khoán quản
lý, bảo vệ rừng; Xem xét tăng phí để tăng thêm mức thu nhập cho người dân quản
lý, bảo vệ rừng; Đầu tư, quy hoạch và xây dựng hệ thống đường giao thông để
thuận lợi cho việc vận chuyển lâm sản sau khai thác từ rừng trồng, giảm chi phí
cho vận chuyển.
Quản lý bảo vệ rừng
Công tác quản lý, bảo vệ rừng
chỉ đạt hiệu quả khi có sự phối hợp tốt giữa chủ rừng, lực lượng Kiểm lâm và
chính quyền địa phương. Vì thế, chính quyền địa phương phải xem đây là nhiệm vụ
của mình, phải tham gia giải quyết các vấn đề đất đai, sinh kế, an sinh xã hội,
đồng thời có biện pháp răn đe, giáo dục, phòng ngừa hành vi vi phạm. Trong đó
cần: Tập huấn, nâng cao nhận thức cộng đồng trong quản lý và khai thác tài
nguyên bền vững; Đào tạo và phát triển thêm một số nghề để người dân có thể
chuyển đổi nghề khai thác rừng sang một số ngành nghề khác; Có chính sách bảo
vệ, giữ bí mật, khen thưởng thích đáng đối với những cá nhân mạnh dạn tố cáo
các trường hợp vi phạm Lâm luật; Thực hiện đồng bộ chính sách cấm khai thác và
xử lý nghiêm các hành vi khai thác gỗ trái phép; Cắm mốc 3 loại rừng để người
dân cũng như các chủ rừng nắm rõ ranh giới quản lý của mình.
Bên cạnh
đó, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và trang bị các tư trang,
thiết bị cần thiết cho lực lượng bảo vệ rừng; Tuyên truyền việc hạn chế sử dụng
gỗ rừng tự nhiên, khuyến khích sử dụng sản phẩm gỗ rừng trồng và các sản phẩm
khác ngoài gỗ.