BỘ TÀI NGUYÊN VÀ
MÔI TRƯỜNG
TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT
Độc lập- Tự do- Hạnh phúc
|
Số: 878
/QĐ-TCMT
|
Hà Nội, ngày 01 tháng 7 năm 2011
|
QUYẾT ĐỊNH
Về
việc ban hành sổ tay hướng dẫn tính toán
chỉ số chất lượng không khí (AQI)
TỔNG CỤC
TRƯỞNG TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG
Căn
cứ Luật Bảo vệ môi trường ngày 29 tháng 11 năm 2005;
Căn
cứ Quyết định số 132/2008/QĐ-TTg ngày 30 tháng 9 năm 2008 của Thủ tướng Chính
phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Môi
trường;
Theo
đề nghị của Giám đốc Trung tâm Quan trắc môi trường và Vụ trưởng Vụ Chính sách
và Pháp chế,
QUYẾT ĐỊNH:
Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết
định này sổ tay hướng dẫn kỹ thuật tính toán chỉ số chất lượng không khí.
Điều 2. Quyết định này có hiệu lực
kể từ ngày ban hành.
Điều 3. Giám đốc Trung tâm Quan
trắc môi trường, Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Tổng cục Môi trường, các trạm
Quan trắc môi trường và các tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi
hành Quyết định này./.
Nơi nhận:
- Như Điều 3;
-
Các Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường;
-
Sở TN&MT các tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương;
- Lưu: VT, CSPC, QTMT. |
TỔNG CỤC TRƯỞNG
đã ký
Bùi Cách Tuyến
|
BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT
Độc lập- Tự do- Hạnh phúc
|
SỔ TAY HƯỚNG
DẪN
TÍNH TOÁN
CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ (AQI)
(Ban hành kèm theo Quyết định số 878 /QĐ-TCMT
ngày 01 tháng 7 năm 2011 của Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường)
ngày 01 tháng 7 năm 2011 của Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường)
Phần I
QUY ĐỊNH CHUNG
1. Phạm vi điều chỉnh
Văn bản này hướng dẫn việc
tính toán chỉ số chất lượng không khí từ số liệu quan trắc của các trạm quan
trắc không khí tự động cố định liên tục.
2. Đối tượng áp dụng
Hướng dẫn này áp dụng đối
với cơ quan quản lý nhà nước về môi trường; các tổ chức, cá nhân có tham gia
vào mạng lưới quan trắc môi trường và tham gia vào việc công bố thông tin về
chất lượng môi trường cho cộng đồng.
3. Giải thích từ ngữ
Trong sổ tay hướng dẫn, các từ ngữ
dưới đây được hiểu như sau:
1. Chỉ số chất lượng không khí (viết tắt là AQI) là chỉ số được tính toán
từ các thông số quan trắc các chất ô nhiễm trong không khí, nhằm cho biết tình
trạng chất lượng không khí và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe con người, được
biểu diễn qua một thang điểm.
Trong hướng dẫn này chỉ số chất lượng không khí được áp
dụng tính cho 02 loại:
- Chỉ số chất lượng không
khí theo ngày;
- Chỉ số chất lượng không
khí theo giờ.
2. AQI thông số là giá trị tính toán AQI cho từng
thông số quan trắc.
3. AQI theo ngày (AQId)
là giá trị tính toán cho AQI áp dụng cho 1 ngày.
4. AQI tính theo
trung bình 24 giờ (AQI24h) là giá trị tính toán AQI sử dụng số
liệu quan trắc trung bình 24 giờ.
5. AQI theo giờ (AQIh)
là giá trị tính toán AQI áp dụng cho
1 giờ.
6. Trạm quan trắc không khí tự động cố định liên tục là trạm quan trắc cố định
có khả năng đo tự động liên tục các thông số về chất lượng không khí.
7. Quy chuẩn: Quy chuẩn sử dụng để tính toán AQI là các
mức quy định trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung
quanh hiện hành (QCVN 05:2009/BTNMT).
4. Các nguyên tắc xây dựng chỉ số AQI
Các nguyên tắc xây dựng chỉ
số AQI bao gồm:
- Bảo đảm tính phù hợp;
- Bảo đảm tính chính xác;
- Bảo đảm tính nhất quán;
- Bảo đảm tính liên tục;
- Bảo đảm tính sẵn có;
- Bảo đảm tính có thể so sánh.
5. Mục đích của việc sử dụng chỉ số chất lượng
không khí
- Đánh giá nhanh chất
lượng không khí một cách tổng quát;
- Có thể được sử dụng như
một nguồn dữ liệu để xây dựng bản đồ phân vùng chất lượng không khí;
- Cung cấp thông tin môi
trường cho cộng đồng một cách đơn giản, dễ hiểu, trực quan;
- Nâng cao nhận thức về môi trường.
Phần II
TÍNH TOÁN CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
1. Các yêu cầu đối với việc tính toán chỉ số chất lượng không khí
- Chỉ số chất lượng không khí được tính toán riêng
cho số liệu của từng trạm quan trắc không khí tự động cố định liên tục đối với
môi trường không khí xung quanh;
- AQI được tính toán cho từng thông số quan trắc.
Mỗi thông số sẽ xác định được một giá trị AQI cụ thể, giá trị AQI cuối cùng là
giá trị lớn nhất trong các giá trị AQI của mỗi thông số;
-
Thang đo giá trị AQI được chia thành các khoảng nhất định. Khi giá trị AQI nằm
trong một khoảng nào đó, thì thông điệp cảnh báo cho cộng đồng ứng với khoảng
giá trị đó sẽ được đưa ra.
Quy trình tính toán và sử dụng AQI trong đánh giá chất lượng môi trường không
khí xung quanh bao gồm các bước sau:
1. Thu thập, tập hợp số liệu quan trắc từ trạm
quan trắc môi trường không khí tự động cố định liên tục (số liệu đã qua xử lý).
2. Tính toán các chỉ số chất lượng không khí đối
với từng thông số theo công thức.
3.
Tính toán chỉ số chất lượng không khí theo giờ/theo ngày.
4.
So sánh chỉ số chất lượng không khí với bảng xác định mức cảnh báo ô nhiễm môi
trường không khí và mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
3. Thu thập, tập hợp số
liệu quan trắc
Số liệu quan trắc
được thu thập phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Số liệu quan
trắc sử dụng để tính AQI là số liệu của quan trắc của trạm quan trắc không khí
cố định, tự động, liên tục. Số liệu quan trắc bán tự động không sử dụng trong
việc tính AQI;
- Các thông số thường
được sử dụng để tính AQI là các thông số được quy định trong QCVN 05:2009/BTNMT
bao gồm: SO2, CO, NOx,
O3, PM10, TSP;
- Số liệu quan
trắc được đưa vào tính toán đã qua xử lý, đảm bảo đã loại bỏ các giá trị sai
lệch, đạt yêu cầu đối với quy trình quy phạm về đảm bảo kiểm soát chất lượng số
liệu.
4. Tính toán giá trị AQI
theo giờ
a. Giá trị AQI theo giờ của từng thông số (AQIxh)
Giá trị AQI theo giờ của từng thông số được tính
toán theo công thức sau đây:
TSx: Giá trị quan
trắc trung bình 1 giờ của thông số X
QCx: Giá trị quy
chuẩn trung bình 1 giờ của thông số X
Lưu ý: Đối với thông số PM10: do không có quy chuẩn trung
bình 1 giờ, vì vậy lấy quy chuẩn của TSP trung bình 1 giờ thay thế cho PM10
AQIxh
: Giá trị AQI theo giờ của thông số X (được làm tròn thành số nguyên).
b. Giá
trị AQI theo giờ
Sau khi đã có giá trị AQIxh
theo giờ của mỗi thông số, chọn giá trị AQI lớn nhất của 05 thông số trong
cùng một thời gian (01 giờ) để lấy làm giá trị AQI theo giờ.
AQIh = max(AQIhx)
Trong 01 ngày, mỗi thông số
có 24 giá trị trung bình 01 giờ, vì vậy, đối với mỗi thông số sẽ tính toán được
24 giá trị AQIxh giờ, tương ứng sẽ tính toán được 24 giá
trị AQI theo giờ để đánh giá chất lượng môi trường không khí xung quanh và mức
độ ảnh hưởng tới sức khỏe con người theo giờ.
a. Giá
trị AQI theo ngày của từng thông số
Đầu tiên tính giá trị trung gian là AQI trung bình
24 giờ của từng thông
số theo công thức sau đây:
TSx: giá trị quan
trắc trung bình 24 giờ của thông số X
QCx: giá trị quy
chuẩn trung bình 24 giờ của thông số X
AQIx24:
giá trị AQI tính bằng giá trị trung bình 24 giờ của thông số X (được làm tròn
thành số nguyên).
Lưu ý: không tính giá trị AQI24hO3.
Giá
trị AQI theo ngày của từng thông số được xác định là giá trị lớn nhất trong số
các giá trị AQI theo giờ của thông số đó trong 01 ngày và giá trị AQI
trung bình 24 giờ của thông số đó.
Lưu ý: Giá trị AQIdO3 = max(AQIhO3)
Trong đó AQIdx là giá trị AQI
ngày của thông số X
b. Giá
trị AQI theo ngày
Sau khi đã có các giá trị AQI
theo ngày của mỗi thông số, giá trị AQI lớn nhất của các thông số đó được lấy
làm giá AQI
theo ngày của trạm quan trắc đó.
6. So sánh chỉ số chất lượng không khí đã được tính
toán với bảng
Sau khi tính
toán được chỉ số chất lượng không khí, sử dụng bảng xác định giá trị AQI
tương ứng với mức cảnh báo chất lượng không khí và mức độ ảnh hưởng tới sức
khỏe con người để so sánh, đánh giá, cụ thể như sau:
Khoảng giá trị AQI
|
Chất lượng không khí
|
Ảnh hưởng sức khỏe
|
Màu
|
0
– 50
|
Tốt
|
Không ảnh hưởng đến sức
khỏe
|
Xanh
|
51
– 100
|
Trung
bình
|
Nhóm nhạy cảm nên hạn chế
thời gian ở bên ngoài
|
Vàng
|
101
– 200
|
Kém
|
Nhóm nhạy cảm cần hạn chế
thời gian ở bên ngoài
|
Da
cam
|
201
– 300
|
Xấu
|
Nhóm nhạy cảm tránh ra
ngoài. Những người khác hạn chế ở bên ngoài
|
Đỏ
|
Trên
300
|
Nguy
hại
|
Mọi người nên ở trong nhà
|
Nâu
|
Ghi chú: Nhóm
nhạy cảm bao gồm: trẻ em, người già và những người mắc bệnh hô hấp
Phần III
ÁP DỤNG CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG
KHÔNG KHÍ TRONG CÔNG BỐ THÔNG TIN MÔI TRƯỜNG CHO CỘNG ĐỒNG
1. Công bố thông tin về
chất lượng không khí xung quanh và mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng
Chỉ số chất lượng không khí sau khi
được tính toán, xác định mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe con người được sử dụng
trong các báo cáo về chất lượng không khí, báo cáo hiện trạng môi trường. Các
thông tin này cần được đưa ra công bố, công khai và phổ biến rộng rãi cho cộng
đồng.
2. Yêu cầu đối với nội dung
thông tin công bố về AQI
Yêu cầu đối với nội dung thông tin công bố về AQI bao gồm:
- Tên trạm quan trắc, địa điểm trạm quan trắc;
- Giá trị AQI theo ngày, giá trị AQI theo giờ và mức cảnh báo ô nhiễm
tương ứng với mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe con người;
- Thông số có mức ô nhiễm cao nhất (thông số ứng với giá trị AQI lớn
nhất là thông số có mức độ ô nhiễm cao nhất).
3. Hình thức công bố
Thông tin về AQI được công bố cho cộng đồng thông
qua các phương tiện thông tin đại chúng như báo chí, truyền thanh, truyền hình,
bảng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử.
Phần IV
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1.
Trung tâm Quan trắc môi trường chịu trách nhiệm hỗ trợ, hướng dẫn việc triển
khai Quy định hướng dẫn tính
toán chỉ số chất lượng không khí.
2.
Trong quá trình thực hiện, nếu có vướng mắc, đề nghị các cơ quan, tổ chức, cá
nhân phản ánh kịp thời về Tổng cục Môi trường để nghiên cứu sửa đổi, bổ sung./.
|
TỔNG CỤC TRƯỞNG
Bùi Cách Tuyến
|
Phụ lục
CÁC GIÁ TRỊ QCx TRONG QUY CHUẨN KỸ
THUẬT QUỐC GIA
VỀ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ XUNG QUANH
QCVN 05:2009/BTNMT
VỀ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ XUNG QUANH
QCVN 05:2009/BTNMT
Đơn vị tính: µg/m3
TT
|
Thông số
|
Trung bình 01 giờ
|
Trung bình 08 giờ
|
Trung bình 24 giờ
|
Trung bình năm
|
1.
|
SO2
|
350
|
-
|
125
|
50
|
2.
|
CO
|
30.000
|
10.000
|
5.000
|
-
|
3.
|
NOx
|
200
|
-
|
100
|
40
|
4.
|
O3
|
180
|
120
|
80
|
-
|
5.
|
Bụi lơ lửng (TSP)
|
300
|
-
|
200
|
140
|
6.
|
Bụi £ 10 mm (PM10)
|
-
|
-
|
150
|
50
|
Ghi chú: Dấu (-) là không
quy định.